Unnaschied vunde Gschischde vun "Eisenbahn"

Vun Wikipedia
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
ZéroBot (Dischbediere | Baidräsch)
k r2.7.1) (Bot: Aigfiecht: frr:Iirsenbaan
RedBot (Dischbediere | Baidräsch)
k r2.7.2) (Bot: Gä'ännat: fa:راه‌آهن
Zail 103: Zail 103:
[[et:Raudteetransport]]
[[et:Raudteetransport]]
[[eu:Burdinbide]]
[[eu:Burdinbide]]
[[fa:راه آهن]]
[[fa:راه‌آهن]]
[[fi:Rautatieliikenne]]
[[fi:Rautatieliikenne]]
[[fr:Chemin de fer]]
[[fr:Chemin de fer]]

Iwwa'awaidung vun 15:02, 12. Jul 2012

Die Aisebahn is e Vekehrsmiddel, wu uff Schiene fahrt un sowohl Lait als aach Sache beferdert.

Die Fahrzeusche wern dodebai mit Spurkränz uff de Schiene gehalte. Es gebt Triebwaache un Loggomodive. Triebwaache nemmt mer maischdens im Personevekehr als Ersatz fer lokbespannte Ziesch. Annere Wariande sinn Magnetschweewebahne un Schdandsailbahne.


Bahnoolaache

Bahnoolaache sinn alles Sache, die ma brauch um e Aisebahn zu betraiwe.

Glais un Unnerbau

Es Glais, odder aach Owwerbau genannt, sinn die Schiene, wu die Aisebahn druff fahrt un die Schwelle. Die Schwelle halden die Schiene zamme un de Schieneabstand konschdand uff maischdens 1435 Millimeder. Bai de Schwelle gebts Holzschwelle, Schdahlschwelle und Beddongschwelle. De Unnerbau is des, wu es Glais druff lait. Des is maischdens aus Schodder odder in monche Tunnel aach en Beddongbodde.

Bahnhöfe

In Bahnhöfe kennen Ziesch beginne, ende, kreuze, wende un iwwerhole. Außerdem hot en Bahnhof minneschends ä Waisch. Bahnhöf kennen sowohl Persone- als aach Giiterbahnhöf soi.

Fahrzeusche

Fahrzeusche sinn alles des was uff de Schiene fahrt.

Triebwache

En Triebwasche nemmt maischdens fer de Personetransport odder als billische Erssatz fer lokbespannte Wendeziesch. En Triebwache is e Fahrzeusch wu sowohl en Modor hot als aach Persone beferdern kann. E Baispiel dodefor wär zum Baischbiel de Schienebus.

Loggomodive

E Loggomodiv is e Fahrzeusch wu en Modor hot un Waggongs zieht. In de Loggomodiv is kään Personetransport, die Loggomodiv zieht Persone- oder Giiterwaggongs. Personewaggongs kennen aach vun de Lok geschobe werre, je nach dem ob se e Wendezuchstaierung hot.

Waggongs

En Waggong is e Fahrzeusch wu otriebslos is, also kän Modor hot, un vunre Loggomodiv gezoge werre muss. Es gebt Persone- und Giiterwaggongs.

annere Fahrzeusche

Es gebt aach noch besonnere Fahrzeusche wie en Zwowegebagger, der uff de Schiene un uff de Strooß fahre kann, un diwerse Awwaidsmaschine, wie e Stopfmaschin.


Betrieb

Fahrplan

Uff de Strooß kann jeder hiefahre wu er will ohne jemmand frooche zu misse. Bai de Aisebahn is des annerschd. Do muss mer sich erschdmol oomelde un saache vun wu noch wu mer fahre will. Do kriet mer dann e Zuchnummer un en Fahrplan. Bei de maischde Ziesch bassierd däss long, long vorm Fahrplanwägsel. Die Aisebahnvekeäsunnernähme missen bei de Aisebahninfraschdrugdurunnernähme sogenannde "Trasse" oomelde. Des sin kää Gläästrasse, sondern Fahrplantrasse, also zeidliche Freiräum uff de Schdregge, die donn so beleed werrn, dass kää Zuch im onnere in die Quer kummd. Dodebei sinn oinische Abschdimmunge needisch. Der ganze Ablaaf is in de "Aisebahninfraschrugdurbenudsungsveordnung" uffgschribb un muss genau oigehall werre, sunschd gäbds Probläme mit de Bundesnedsagendur. Wonn des alles geloff is, is de Netzfahrplan ferdisch un konn veöffendlischd werre. Die Aisebahnvekeäsunnernähme kännen donn ehr Fahrzaisch-Umlaif un ehr Personal endgildisch plane un im Inderned usw. kännen die Kunne sieh, was so fahre soll. Unnerm Johr fahrn alsomol aa Sonderziech, vor allem im Giedervekeä. Do geht die ganz Trassevegab un Fahrplanerstellung nadierlisch schneller, awwer die Aisebahnvekeäsunnernähme missen des on Trasse nämme, was hald noch frei is.

Außer de Ziesch gäbds aa noch die Rangschierfahrde. Die fahrn maischdens nor im Bahnhof rum un hänn kää Fahrplan, no dämm se fahrn, awwer es gäbbd e Rangschierblan, in dem wo die änzelne Fahrde feschdgeleed sin.

Sischerung

Uff de Strooß gebts Ample, bai de Aisebahn gebts Singnale. E Singnal saacht em Lokfiehrer zum Baischbiel, ob, un wenn ja, wie schnell er fahre derf. Bei de "Haubdsingnale" gebt's 3 Singnalstellunge:

- HP0: Stehe blaiwe un net waider fahre.
- HP1: Waiterfahre 
- HP2: Langsam mit 40 Km/h waiderfahre

Weil jo Aisebahne en längere Bremsweg hawwen wie Audos, gebts Vorsignale, die em Lokfiehrer saachen was es folgende Hauptsignal ozaigt, dasser zum Baisschbiel bai Hp0 reschdzaidisch oofange kann zu bremse.

Blocksischerung

Bai de Aisebahn fahrd mer uff Signalsicht (odder "im Raumabschdand", "im Blockabschdand"), däs hääst, e Signal därf erschd uff Fahrt geh, wonn der Blockabschidd dehinner frei is un nix entgää kummt. Baim Audo wert uff Sicht g'fahre. Uff de moderne Schnellfahrschdregge braischd mer allerdings iwwerhaupt kää Signale, do werrn die Informadsjone vun de Schdreck iwwer e Linielaider uff des Triebfahrzaisch iwwerdraa. Die Technig hääst "LZB", liniefärmischi Zuuchbeoiflussung. Middlerwail gäbbds e oirobawaid oigsedsdi Nochfolschewersion, die teschnisch allerdings e bissje onnerschd fungdsjoniert, die hääst "European Train Control System (ETCS)".

Die Blocksicherung wärd in aller Reschel technisch erzwung. Die Signale wern entweder vun me Computer, der vun me Fahrdinschtlaider iwwerwacht werd, im ESTW (Elegdronisches Schdellwerk), vun me Fahrdinschtlaider odder vun me Waischewärder bedient.

Außer denne Haupt- un Vorsingnale gäbbds iwwerischens noch e ganzer Haufe annere Signale: Schberrsingnale, Zusadssingnale, Näwesingnale, Langsamfahrsingnale, Fahrzeischsingnale, Rangschiersingnale, Singnale fär de elegdrische Bedrieb usw.

Fahrwägsischerung

E waiderer Unnerschied zu de Schdroos is, dass die Aisebahn schburgebunne is. Däs is uff de erschde Bligg viellaischd e Noodääl, der große Vordääl is awwer, dass mer jedem Zuuch soi Fahrwäg vorher oischdelle un donn gäe Veännerunge sichere kann, bis der Zuuch gefaa is. Däs nennd mer "Fahrwägsischerung". So wärrn aus de Fahrwäge signalteschnisch gsicherde "Fahrschdrooße" odder bei de moderne Schdellwerge "Zuuchschdrooße". Dodebai gäbds aa e "Flankeschuds", däs hääsd, es konn vun de Said nix in denne Fahrwäg enoi fahre, weil die endschbrechende Waische un Signale in "abweisender" Schdellung gschberrd sin.

Die Blocksicherung un die Fahrwägsischerung sin in Vebindung mit dem hohe Sischerhaidsschdandard bei de Signaltechnik zwää wischdische Bauschdää fär die Bedriebssischerhaid bai de Aisebahn un vun de dodraus folschende geringe Unfallwahrschainlischkait.


Die Rischdischkaid vun däm Ardiggl do is im Januar 2010 dorsch Vaglääsch mid onnäre Wiggipedias un - wu needisch - midde dord óógäwwene Quelle nóógwiese worn.