Wieslword
| Dialegd: Schbaimarisch |
Ä Wieslword (uff englisch weasel-word) ischä Word, wu ä vagi unn uschaafi B'daidung hodd unn wu ä Word, än Sadz unä Aussach, wus Wieslword drokengd odda oig'baud werd, a vage unn uschaaf werre losd.[1] S'gibd donn de Oidrugg, dass do ebbes bschdimmdes unn b'daidungsvolles gsachd worre isch, awwa in Wirglischkaid isches bloß vage, zweedaidisch odda irrelevond. Im Geschesadz zur Wordhils, wu schun selwa inhaldsleer isch, machds Wieselwort Werda unn Sedz, alla Aussache, inhaldsleer, womas drohengd. Wieslwerda kennen a als Ausflischde unn Auswaische b'nudzd werre, alla um umde haiße Brai rumzuredde, odda um kondrowerse B'haubdunge abzuschwesche.[2]
De Oisadz wun Wieslwerda ermeschlischd es schbeda jedi kongredi odda schbezifischi Indabredazion vunna Aussach zu laischne unn sisch rauszuwinde, wailse jo vun Ofong o vage, uschaaf unn uschbezifisch g'wesd isch. Oigsedzd werren Wieslwerda z. B. in Vaschwerungstheorije, Werwung, Populärwisseschafde, Mänungsadiggl odda bolidische Aussache, umä voroig'nummene Sischdwais odda ub'grindede B'haubdunge zu vaschlaijare odda in die Irre zu fiehre.
Wieselwerda werren a oig'sedzd, ums Vadrauwe in onnare Schdondpungde zu unnagrawe, indemase als „ogeblisch, b'aubded“ hieschdelld. Des isch donn ä semondischi Ausredd.[3]
Form
[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]Ä Schdudje vun 2009 hodd gfunne, dass die maischde Wieslwerda in drai Haubdkadegorije oig'deeld werre kennen.[4]
- Numerisch vage Ausdrigg, wie „oinische Laid“, „Experde“, „viele“, „s'hodd Hiewees“ etc.
- Oisadz vum Passiv um kä iwwabriefbari Qwell fa ä Aussach ogewwe zu misse, wie „s'werd gsachd“, „ma sachd“, „s isch endschiede worre“ etc. Des sinn donn Aussache midd „falscha Audorided“, wu nedd idendifizierbare Schdudje, Vaeffendlischunge etc. vun eweso uglare Experde, Authoritede, nedd neja b'nonde B'herde etc. g'nonnd werren. Midd Aussache, wie Fehler wurden gemacht komma Fehla zugewwe, ohne Va'ondwordung zu iwwanemme odda Va'ondwordlischezu b'nenne. Inde indanadzionale Bolidigg suggarierd z. B. „die indanadzionale G'moinschafd“ ä falsche Oinischkaid odda Oisschdimmischkaid.
- Abschweschende Adwerwe, wie „ofd“, „wahschoinlisch“ etc.
Onnare Forme vun Wieslwerda sinn[5][6]
- Oisadz vun vage odda mehrdaidische Euphemisme,[7] wu a alsn Jargon edablierd werre konn.[8]
- Vawendung vun grammadikalische Middl wie Addribude, Negadzjon unn Konjunktiv.
- Va'allg'moinarunge dursch Addribude, wie z.B. „viele“, um ä glaares Maß zu vamaide unn vaschlaijare odda efach na glaare Aussach auszuwaische.
- Vawendung vunde erschde Person Plular „wir“, „uns“ etc.
- Glidzande odda leuschdende Va'allg'moinarunge
Middm Mediopassiv, wu ausdriggd, dass sisch ebbes umidlba uff die Hondelnde auswirgd, komma irrefierende Oidrigg baide Laid auslese. Wonn z. B. uglare Authoritede oigsedzd werren, kummd jeda, wu ä onnari Mänung hodd, inde Vadachd, uvaninfdisch zu soi.
- „S'lisch uffde Hond, dasses de maischde Laid nochde Ändarunge bessa geje werd.“
- „S'hodd große B'firschdunge, dasses de maischde Laid nochde Ändarunge schleschda geje werd.“
- „Die Erfahrung zaischd, dasses de maischde Laid nochde Ändarunge nedd bessa geje werd.“
Dursch Oischreng'gung vun Informadzjone werren Aussache ins bessare Lischd g'riggd unn Laid in die Irre g'fierd. Z. B „... isch jedz 20 % billischa!“ lossd die Referenz offe, zu wases billischa isch. Die Aussach „Vier vun finf Laid nemmen...“ lessd offe, wie groß die Schdischbrob unn wie represendadiv se g'wesd isch unn was aischendlisch die Mehrhaid mänd. S'kend soi, dass 8 % dafir sinn, 2 % dgesche, awwa 90 % indressierde des ganedd .
Herkunfd
[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]De B'griff Wieslword soll doher kumme, wailma em Wiesl nochsache dud, dasses ä Ai aussauche konn, ohne dassma schbeda seje konn, dass bloß noch die leer Schal do isch. Un eweso sauchd ä Wieslword die B'daidung un de Inhald vun Aussache weg.[10]
Inde USA hodde Ausdrugg de Theodore Roosevelt b'konnd g'machd, wuan 1916 vawend hodd, um die Bolidigg vum Woodrow Wilson ozugraife.
„You can have universal training or you can have voluntary training, but when you use the word voluntary to qualify the word universal, you are using a weasel word; it has sucked all the meaning out of universal. The two words flatly contradict each other.“
„Ma konn ä umfassndi Ausbildung odda ä fraiwillischi Ausbildung hawwe, awwa womma des Word umfassnd middm Word fraiwillisch oischrengd, donn b'nudzdma ä Wiesel-Wort, des hodd die aischendlisch B'daidung vum Word umfassnd rausgsauchd. Die baide Werda widaschbrechen sich efach.“
Baischbiel
[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]De Friedrich August von Hayek hoddes Word sozial als ä tipisches Wieslword gseje, wu kenna wes wasses heese soll.[10] Onnare Baischbiel sinn Phrase wie „oinische Laid sachn“, „s'schded gschriwwe“, „ma nimmd o, dass“, „Wisseschafdla glawn“ etc.
Kondrowerse B'haubdunge komma midde Wieslworda wie „ebbes“, „in viela Hiesischd“ etc. abschwesche, wailse ä Aussach mehrdaidischa machen.[2]
Onnare Baischbiel sinn Ausdrigg, wie „oinische Laid“, „Experde“, „viele“, „s'hodd Hiewees“ etc., wuma sisch nedd uff a g'nauwi Zahl feschdzulesche, abschweschende Adwerwe, wie „ofd“, „wahschoinlisch“ etc. unde Oisadz vum Passiv wie „s'werd gsachd“, „ma sachd“ etc. um kä iwwabriefbari Qwell fa ä Aussach ogewwe zu misse.[2]
Gugschd a uff
[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]Vawais
[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]- 1 2 Christoph Gutknecht, Lauter böhmische Dörfer: Wie die Wörter zu ihrer Bedeutung kamen. 7. durchgesehene Auflage C. H. Beck, München 2003, ISBN 3-406-45989-7, S. 84–86.
- 1 2 3 Jason, Gary (1988) "Hedging as a Fallacy of Language", Informal Logic X.3, Fall 1988
- ↑ Marjorie B. Garber, Academic Instincts, 2003, Princeton University Press, 200 Seiten, isbn=978-0-691-11571-9
- ↑ Viola Ganter, Michael Strube, Finding Hedges by Chasing Weasels: Hedge Detection Using Wikipedia Tags and Shallow Linguistic Features, Proceedings of the ACL-IJCNLP 2009 Conference Short Pape, 04.08.2009, S. 175
- ↑ 7 Types of Weasel Words. Simplicable. 29 June 2018. Abgerufen am 27.07.2025.
- ↑ Weasel words. Abgerufen am 27.072025.
- ↑ Rob Long, In war or business, weasel words come back to bite you, The National, 11.04.2011
- ↑ Anamaria-Mirabela Pop, Business Buzzwords: Rightsizing, Downsizing, Re-Engineering, De-Layering, July 2011, The Annals of the University of Oradea Economic Sciences 1(1):146-152
- ↑ Magnus Hansson, Franco Gandolfi, Causes and Consequences of Downsizing: Towards an Integrative Framework, January 2010, Journal of Management & Organization 17(4):498-521, DOI:10.5172/jmo.2011.17.4.498
- 1 2 Friedrich August von Hayek: Wissenschaft und Sozialismus. In: Gesammelte Schriften in deutscher Sprache: Abt. A, Aufsätze; Band 7. Mohr Siebeck, Tübingen 2004, ISBN 3-16-148062-7, S. 61 f.