Kärnwaff

Kärnwaffe - aa Adomwaffe orra Nugleawaffe g'nennd - sinn Waffe, dere ia Wiagung uff de kärnfisigalische Reagzjone vun de Kärnschbaldung orra vun de Kärnfusjon b^eruhd. Konwentzjonelle Waffe due eh^er Exblosjonsenagie aus schämische Reagzione b^eziehe, bai denne die Adomkärne uuva.ännad blaiwe. Zomme mid biologische unn schämische Waffe g'heere Kärnwaffe zu de so g'nennde Massevanischdungswaffe.

Fungzion

Bai de Exblosjon vunna Kärnwaff duud e Keddereagzjon schdaddfinne, wu sehr viel Enagie in Foam vun Hitz unn Schdrahlung fraisedzd. Dorsch die Hitz wärd die Lufd ufghaizd un Dehnd sisch schlaachardisch aus. Ä kadaschdrofahli Druggwell is die Folsch. Dodorch konn e Kärnwaff innahalb vun kerzeschda Zaid gonze Schdedd zeaschdeere unn viele hunnaddausende Mensche deede. Die radjoagdiv Schdrahlung dud medizinische Longzaidschäre veuasache, dorch de radjoagdive Niddaschlach (Fallout) werre greeßare Gebiede vasaischd.

Gschichd

1911 hodde Rassäfod (gschriwwe "Rutherford") ändeggd, doß die Adome än schwere Käan un ä laischdi Hill hän. Am 17. 12. 1939 ism Oddo Hahn die Kärnschbaldung gelunge un zudäm aach noch de chemische Noowais devun. die Liese Meitner donn ärkläad hod. Die needisch maddemadisch Grundlaach hodde Einstein schun ä paa Joa devoa gliefad. Obwohl am Oofang vunde 30a Joa noch faschd alles, was in dere Foaschung Rang un Nåme ghad hod, daidsch orra in Daidschlånd waa, is's de Nazis gelunge, mid iam Rassewahn, iam Andisemidismus un ihra Oischrängung vun Menscheräschde die beschde Forscha s'mehrschd aus Daidschlånd zu vadraiwe.

Die wo gebliewe sin, hän fär die Nazis noo Adomwaffe forsche gsolld. 1945 hänse noch nedemol die gridisch Maß in iam Forschungsreagdoa zammeghad.

Die Adombomb iss zuerschd vun de USA im Manhattan-Projekt endwiggld wor: die Emigrande hän in Amerika unna de Laidung vum Robert Obbehääma die ärschde A-Bombe zammegepfriemld unn om 16. Juli 1945 isse erschdmolisch eafolchraich g'teschd wor (Trinity-Test). Om 6. unn 9. Auguschd 1945 hon die Adombombeabwirf uff Hiroshima unn Nagasaki schdaddg'funn, wo hunnaddausende Obba g'foadad hod. Saidäm sinn Adomwaffe nie werra g'zield ing'sedzd wor. Schbeda hänse inde 40a fär iane Probededonadzione die Bikini-Oiwohna umgsiedld un des Adoll bis haid nugleaa vasoischd.

Die Eafinnung vun de Kärnwaff hod e Wennepungd in de Griechsfehrung b'daid. Nodäm die Sowjeddunjon 1949 selwad Kärnwaffe endwiggld hod, iss währnd em Kalde Griech e Wettrischde zwische de USA unn UdSSR endschdonn, on dem soim Hejepungd baide Länna zomme rund 70.000 Adomschbrengkebb b'sess hon. Die milidärisch Dogdrin vun de gejesaidische Abschreggung hod de Kalde Griech wäsendlich mitb'stimmt unn hod no de Osichd vun veschiedne Bollidiga unn Bollidigwisseschafdla dezu baig'traa, dass es zu kämm diregde Griech zwische de baide Blegg kumm iss. No unn no hon waidere Schdaade Kärnwaffe ealongd, so dass haid neu Schdaade sog. Adommächd sinn: USA, Russlond, Großbridonnje, Fronkraich, Schina, Israell, Indje, Bagischdan unn Noadkorea (in kronologischa Raiefolch).

Agduella Schdadus

Zomme hon die Schdaade haid ca. 19.000 Adomschbrengkebb. Des iss genung, fär die Menschheed mehfach se venichde (Overkill). Die Idee dehinna is, daß wonn ääna Adoomaa oograife duud, de onna schnell noch än Gejeschlaach ausfiere kon, eh doß die Dinga hochgeje.

Die Waidavebraidung vun Adomwaffe se vehinnre dud ass enni vun de greeschde Herausfoaddarunge fa die innanazjonale Sicherheed im 21. Joorhunnad gelde. Saidem erschde Kärnwaffeinsadz iss uffgrund vun de kadaschdrofale humanidäre Folche unn de Gefaa, die wo Kärnwaffe fa die Menschheed daaschdelle, vielfach ehr kombleddi Abrischdung g'foadad wor. Veschiedne innanazjonale Veträch hon zu Inschrängunge unn Redugzjon vun de Kärnwaffeasenale (Rischdungskontroll) unn zu adomwaffefraie Zone g'feerd.

Kridig

Noch gfäalischa als wie inde Händ vun Schdaade, die wo wisse, doßse än Gejeschlaach ned iwwaschdeje känne, wäa^rn Massevanischdungswaffe inde Händ vun Terrorischde, die wo sogaa iah aischn Lééwe bedingungslos insedze.

Quelle

Ärschd Wärsion noode de.wp

Ärwaidarunge noo

"Atom" vum Schenzinger,
Bedrohung durch A-Waffen - Labor Spiez
div. "Spiegel"-Ausgawe
Bikini-Atoll: "Das Paradies, in das die Bombe fiel"
"Bikini Atoll (Ozeanien) - Schätze der Welt" | SWR.de
"Tauchfahrten: Die Geisterflotte vom Bikini-Atoll" (Doku) - YouTube