Bayan

Vun Wikipedia
Der Titel vun dääm Ardiggl is ned aidaidisch. Waidere Bedoidunge sinn unna Bayern (Begriffsaklärung) uffgelischd.
Freistaat Bayern
Staatsflagge Bayerns
Staatsflagge Bayerns
KarteBerlinBremeBremeHamburgNiedasakseBaijanSaarlondSchleswisch-HolstääBrandebuurgSakseThüringenSakse-AnhaltMeckleburg-VorpommernBaade-WirddebärschHesseNordrhoi-WeschdfaaleRhoiland-PalzSchwaizBodeseeEestraischLuxeburgFronkraischBelgjeTscheschjèPoleNiederlandeDänemarkBornholm (zu Dänemark)Stettiner HaffHelgoland (zu Schleswig Holstein)NordseeOschdsee
Karte
Staatsflagge Bayerns
Staatsflagge Bayerns
Flagg
Bayerisches Staatswappen
Bayerisches Staatswappen
Wabbè
Landeshymne: Bayernhymne
Schbrooch:

Bairisch

Daitsch

Landeshaabtschdadt: München
Fläsch: 70.551,57 km²
Oiwohnazahl: 12,604 Mio. (30. November 2013)[1]
Bevelkerungsdischd: 179 Einwohner pro km²
Arwaidslosenquoot: 2,7 % (Mai 2018)[2]
Schdaadsform: parlamentarische Republik, teilsouveräner Gliedstaat der Bundesrepublik Deutschland
Schulde: 41,649 Mrd. EUR (31. Dezember 2012)[3]
ISO 3166-2: DE-BY
Indanedduffdridd: www.bayern.de
Politik
Regierungsschef: Markus Söder (CSU)
Regierende Bardaije: CSU
Sitzvadailung im Londes.barlamend: CSU 101
SPD 42
FW 19
Grüne 18
Ledschdi Wahl: 28. September 2008
Näkschdi Wahl: 15. September 2013
Bundesratsschdimmgewicht: 6

Bayan is e Bundeslond im Siede vun de Bundesrepublik Deitschland. Es hat e Gebiet vun 70.551 km², wo ugfähr 12,6 Mio. Leit wohne unn iss dodemid vun de Fläsch her des greeschde Bunnäslond mid de zwettmeischde Leid.

Die Hauptschtadt is Minsche. De greescht Schdädt in Bayan sin Minsche, Nirmbersch, Augsbursch, Werzbursch un Passau.

Als ehemalisch Keenischraich hod Bayan – long Zaid als ääzisces Lond – sich "Fraischdaad" nenne gedärfd.

Geographie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Physischi Kadd vun Bayan

Bayan liechd im Siedoschde vun Daitschlond unn isses greeschde Bunneslond in de BRD. Drai Großlondschafdstibbe losse sisch in Bayan õõdreffe: Die Alpe im aißerschde Siede, es Albevorlond zwische de Albe unn de Donau im Norde unn es Middlgebirschslond nerdlisch vun de Donau. Es Middlgebirschslond unnerdaild sisch oschdbaxrische Middlgebirsche unn ea Schdufelond vun de Schwäbische unn Frängische Alb. Die niedrigschde Schdell befind sisch midd 100 m iwwer NN in Kahl am Main die heggschd iss die Zugschbidz midd 2.962 m in de Alpe.

De Haubdfluss vun Bayan iss die Donau, welle vun Naiulm im Weschde noo Passau im Oschde gonz Bayan dorschfließd. Die Neewefliss sinn, vun Weschde gsehe: Iller, Lech, Isar unn Inn (reschds), Wörnitz, Altmühl, Naab unn Regen (lings). Die vier erschdere endhubbse in de Alpe unn sinn desweege aa wassaraischa. De greeschde Dääl vun Frånge werd vum Main dorschflosse, weller Rischdung Weschde im Rhoi endwässad. Neewefliss sinn Regnitz unn Tauber vun lings, die frängische Saale vun lings). Im Nordoschde vun Bayan endhubbse die linge Neewefliss vun Bayan Säggsischi Saale unn Eger.

84,5% vun de Fläsch werd lond- unn forschdwärdschafdlisch genudzd, 11,2% sinn Siedlungs- unn Vakeasfläsche unn 2% Wassafläsche.

Die Grenz vun Bayan is 2705 km long. Bayan dudd, im Weschde beginnend, im Uhrzaigasinn an folgende Gebiede grenze: Bade-Wirddebärsch (829 km), Hesse (262 km), Tiiringä (381 km), Saksä (41 km), Dschechie (357 km), Eestraisch (816 km), Schwaiz (19 km, kee feschdgelegde Grenz).

Gschischd[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Zur Zaid vum Kaisa Auguschdus isses keldisch bsiedelde Gebied siedlisch vun de Donau Dääl vum reemische Raisch worre. Noch em Zammebruch vum reemische Raisch henn sisch vun Norde her oidringende Germane midd de Kelde unn vabliwwene Romane zammegeduu unn de Schdamm Bajuware gegrinded. Said 555 n. Chr. eksischdierd en bairischs Herzochdum midd Sidz in Fraising. Unner de Merowingan isses Herzochdum unner frängische Herrschafd gfalle, Kall de Grooße hot es Schdammesherzochdum beended.

Bsunnaschdes Vahäldnis zur Palz[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

1329 hon sich die Widdlsbacha gschbalde un die jinga Linie hod Bayan griehd, awwa ohne die Owwapalz, die wu baide Kurpalz gbliwwe is. Ärschd 1621 hod Bayan die annegdiad un dodemid is iane Bedaidung gsunke. 1707 is die Owwapalz donn wieda zur Kurpalz kumme un 1777 is dorch Ausstärwe vunde wilhwlminsche Linie aach die bayrisch Kurwürde on die Palz gonge, awwa schun 15 Joa schbäda hän die Fronzose die Palz gevieadääld: Owwapalz noo Bayan, SW-Palz noo Baade, NW-Palz noo Hesse un die gonz Lingsrhoinisch Palz inglusiv de oigleehne Bischdima noo Frongraisch. Un selles fronzeesisch Gebied is noode Bfraijungsgriesche noo Bayan kumme als Rhoipalz un Saapalz. Bis 1945.

Vawaldungsgliedarung[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Regierungsbezärg in Bayan

Die greeschde Gebiede, in denne Bayan unnerdääld iss, sinn die siwwe Regierungsbezärg unn Bezärg, welle deggungsglaisch sinn. Während iwwer die Regierungsbezärg vum Inneminischda oigsedzde Regierungspräsidende regiere, sinn die Bezärg Kerberschafde vum effendlische Reschd unn derfe ihr aigene Wabbe draache.

Die siwwe Regierungsbezärg unnerdääle sisch außadem noch in 71 Londkrääs. 25 krääsfraie Schdädt unn 28 Kräässchdädt, vun denne bis 1972 23 noch krääsfraie ware.

Noochwais[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

  1. Statistische Ämter des Bundes und der Länder
  2. Arbeitslosenquoten im Mai 2018 – Länder und Kreise. In: statistik.arbeitsagentur.de. Statistik der Bundesagentur für Arbeit, abgerufen am 30. Mai 2018.
  3. Quelle: destatis, Schuldenstand 31. Dezember 2012

Waidafihrende Saide[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]