Waahaid

Waahaid is ääna vunde wischdigschde philosophische Grundbegriffe. Die Frooch noch de Waahaid ghert zu de zendrale Probleem vun de Philosophie un is vun de verschiedenschde Laid unnaschiedlisch beantword worn.

Ädymologie un Bedoidung

Waahaid kimmd vum weschdgermanische wâra, wos wies ladainische verus zum Indogermanisch uêro gherd. Uff grieschisch hääsds Aletheia, uff ladainisch veritas.

Mär muss unnerschaide zwische de Froche noom Begriff vun de Waahaid unde Aicheschafde vun Waahaid. Bai ärschderem konn mer inrem alldachsschbroochlische Väschdännis die Waahaid unnaschaide vun de Liesch un em Irrdum. Ma konn aach drenne zwische em subschdandiwische Sinn („Isch saan die Waahaid.“), em adribudiwe („Des is waari Kunschd“) unn em prädigative („Sis waa, dass es haid reschnd.“).

In de Logik

Zudäm hod in viele Logikä ää jedi Aussach en Waahaidswead. In de zwääweadisch Uasachelogik gebbds när die zwää Weade, zu dene ma iblischwais „woahr“ un „falsch“ saachd. In moanche Logikä koan die Wohrhaid mehreri Werd hawe un net bloos die zwee. Un va zammegsedzde Aussache koan doan die Wohrhaid noo foamale Reschle aus de Waahaidwead vun de änzelne Däälaussache ermiddeld were. Awer es gibd a Logikä zum Beischbiel die soogenoandi Begriffslogik, wu sisch net mid änere Wohrhaid beschefdige dud.

In de Infomaadig gebts sogenannde Boolsche Variable. Dodebai hannelds sisch um die äfachschd Ard vun Variable, alleweil die nur die Werde "0" unn "1" annehme kenne. "0" mähnd in dem Sinn falsch unn "1" woahr.

Biewl

Die wohl beriemdeschd Frooch noo de Waahaid schdehd in de Biewl: Noodäm daß Jesus zum Piladus gsaad hod, ea wääa in dsie Weld kumme, fär daßa Zaischnis ableche dääd fär die Waahaid un än jede, wu aus de Waahaid wäa, dääd ufn heere, duudn de Piladus frooche, was donn Waahaid wäa Joh 18,38 . Die Andword schdeed awwa schun waida vorn in Joh 14,6 , wu Jesus saad: "Isch bin de Weesch un die Waahaid un es Leewe; känna kimmd zum Vadda als wie dorsch misch."