Babble:Heidelberg

Seiteninhalte werden in anderen Sprachen nicht unterstützt.
Vun Wikipedia

Warum heeßts dann Heidlberg unn nedd Haidlberg? Isch find dass mer so schraiwe sollde wie ma'ss schbrischd: Haidlberg, ansunschde is die Sach ja witzlos. Im Standarddaitsche määnd ma mit ämm gschriwwene "ei" zwar n "ai" ( ä Sach die isch perseenlisch noch nie guud fand) awa mir misse uns do doch ned dro halde. Wie sehd ihr des? --Imbericle (Diskussion) 18:38, 1. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]

Natierlich missen ma uns do nit dran halte, awwa wieso isch die Sach schunscht witzlos? Ich glääb nit, dass des irchendebber falsch liest, wann do <ei> steht. --Holder (Diskussion) 19:26, 1. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
S geht ned ums falsch leese. Awa Isch find: mir sollde schun des Prinzip vum "so chraiwe wie ma'ss schbrischd" vafolge. Inn onnere Ardiggl mesche ma des doch ah. Warum dann ned hia? Baischbiel: Aiabescha, Hailisch Reemisch Raisch vun de Daitsch Nadzion, Haidelsbursch... Wanns niemand steert deed isch des im Ardiggl gern ännere unn umbenenne. Es is nix schlimmes awa ä faines Detaij, wo ma sisch vum Hochdaitsche difarenziere konn :). --Imbericle (Diskussion) 20:03, 1. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Unser Ufgab is jo net, uns meglischt zu unnerscheide, sondern e benutzerfreindlischi Enzyklopedie ufzubaue. Es gibt do zwee verschiedene Meinunge, ob ma "ai" odder "ei" schreiwe soll. Ich bin uf jeden Fall färs "ei", aus folgende Grind:
  • Vor allem: Wer zum erschde Mol Dialekt liest, dud des wie en Ärschdkläßler un kämpft sisch langsam dursch de Text. Do kummt di dradizionell Schreibweis dem Verschdändnis un Worterkenne sehr entgege, schunsch sin mansche Leser hier glei widder fort. Awwer aach en Leser mit Iwung kann di Text schneller erfasse.
  • In alle Dialektwikipedias wu isch kenn hot sisch des "ei" bewährt un wärd beibehalde, un do is schun so mansches ausbrowiert worre.
  • Aach außerhalb vun da Wikipedia werd in alle Dialekt-Texte (Mundaat-Audore etc.), bei de verschiedene Schreib-Variande, immer des "ei" beibehalte.
  • In mansche Fäll losse sisch gleischklingende Wärter dursch di Schreibweis unnerscheide, e hochdeitsches Beischbiel: Saite / Seite). Bei uns: Feier (hochdeitsch Feier) un Faier (hdt. Feuer) Beischbiel: was is e Fasnachtsfaier, odder nei (hinein) un nai (neu), damit s zu wennischer Mißverschdändnisse kummt.
  • Schunsch därfsch genaugenumme aa viele annare Buschdawekombinazione net schreiwe.
  • Außerdemm find isch siehts dabbisch aus.
Weil ma hier kä Regeln ufgschdellt hawwe, isses jedem Audor iwwerlosse, wiera schreibt. So solld ma des aa schdehne losse un innerhalb vun ääm Adiggel sollts meglischt oiheitlisch soi. Isch wär sogaa dafir, daß mir nur Schreibweise zulosse, wu s schun irgendwu gibt. --Melibokus (Diskussion) 22:17, 2. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Domids zu wenischa Missvaschdendnis kumme konn, missn die Laid des donn awwa a wisse, dass ewe zum Baischbiel do mid "Feier" s'hochdaidsche Faija (also "Feuer") un mid "Faier" die hochdadsch Faija (also "Feier") gmeend isch. Wenns gbabbeld wead, kommas jo a blos ausm Kontegschd vaschdeje. Womma des so mache dud, donn brauchds do awa a Konwenzione fas schraiwe. Donn weas a's'beschde womma uffm Incubator ä Weadabuch ereffnd, wu die Laid donn nochgugge kenn'n.
Im Dialegd isch awa a ned alles so edaidisch, wiema meene kend. Zum Baischbiel konn isch "schbaimarisch" awa a "schbaijamarisch" oder "schbaijarisch" sache. Weadde "Dom", wu jo longes "o" hod un uff schbaijarisch midm koaze "u" unem hadde "m" gschbroche wead, donn als "Dumm" gschriwwe wies ischs kenne du oda als "Dum" umen unnaschied zwischm "Dumm" unde Dummhaid zu mache.
Um sowas Enschaide zu kenne, brauchds a ä Kendnis doriwwa wies Laid lese un's vaschdeje dun. Doriwwa kenn isch ke Vaeffendlischunge un Daade un ded do deswesche a vorsischdisch mid Veamudunge soi.
Wonns blos noch Schraiwbwais gewe deaf, wus schun hod un Sache nemme brobiere deaf, wails schun wuonaschda gmachd worre isch un die Laid sich doad fa was endschiede hawen, donn kaudma blos noch uff die Aad wies onare gmeend hawen un des isch donn zuminischd fa misch nemme inderesond.--Manuae@ 08:58, 3. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
@Werterbuch: gute Idee, awa bessa nit uf em Incubator e nai Projekt anfange. Mer hän do schun wenich Lait, wann mer uns jetz noch vazetteln in mehrere Projekt, dann werd s sicha nit bessa. Die Alemannisch und die Bairisch Wikipedia hän s Werterbuch integriert in d Wikipedia in aichene Namensraim (iwrichens ach aichene Wikisource, Wikiquote un Wikinews) gucken emol uf als:Wort:Houptsyte orra bar:Woat:Start. So det ich s ach fer di Pälzisch/Rhaifränkisch Wikipedia mache. --Holder (Diskussion) 09:21, 3. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Wird der Namensraum "Wort" über Bugzilla via Abstimmung aufgeschaltet? Ob im Incubator oder einem Namensraum integriert, für mich macht das nur Sinn, wenn in dem/den Wörterbuch/büchern die gesprochene Vielfalt auch abgebildet werden kann.--Manuae@ 12:01, 3. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
E Wärderbuch fänd isch e schäni Idee. Nochdemm isch des uf da Alemannisch endeggt hab, hab isch mir schun iwwerlegt, ob ma sowas irgendwånn net aa mache kennt. Do schdehne jo aa z. B. di Planzename fä einzelne Orde, also loßt sisch gschbrochene Vielfalt aa abbilde. Des is aa ubedingt nedisch. Ma kann jo net fä e Wort, wus weit iwwer 100 Variande gibt, wie z. B. de Ämänze, bloß eine ufschreiwe. Was isch net nedisch find, sin verschiedene Schreibweise fä oi un di selb Ausschbrooch wie z. B. Werder, Wärder, Wäada, Wädda - alles mim ne durschs r beoiflußde, korze "e" un am End eme "Tief-Schwa". Do sollt ma des (aa in de Adiggel) so schdehe losse, wies der erschde Audor gschriwwe hot.
Wikinews ha ma jo naierdings bragdisch schun ;-) des mißt ma bloß noch so benenne (uf nds ischs wie bei uns aa bloß e Portal). Un Wikiquote un Wikisource mit freie rhoifränggische Texde, fänd isch aa gut.
Isch ded die Freiheit vun de einzelne Audore schun weitgehend erhalte. Mit nur Schreibweise zulosse, wus schun gibt, män isch bloß di Schreibweis "ei" un di verwendete Sonderzeische. Do hamma jo vor längarem schun e ausfihrlischi Disgussion ghatt, wu dann awwer abgewirgt worre isch. Es hot sisch awwer schun e Meinungsbild abgezeischent ghat. Isch hab mir dann e Weil schbäder di Mieh gemacht, di Meinunge aus de Beiträg rauszulese un iwwersischtlisch in are Tabell zammezuschdelle, um des noch emol nochzufroge un ggf. driwwer abzuschdimme. Dann is mir awwer da Reschner abgschmiert und do demit mei Zammefassung. Nochemol hab isch mir di Mieh dann net gemacht. Soweit isch misch entsinn, is di Mehrheit zu mne Ergebnis kumme, daß ma net zu viel verschiedene Sonderzeische verwende sollde, villeischt bloß des "å". Der Terfili hot den Vorschlag oigebracht, uns äfach do dråå zu orientiere, was es irgendwu in da Pälzische Lidaradur schun gibt. Die Idee däd isch unnerschditze. Des wäre in unserm Fall des å un - wie im Rhåifränggische in Frånkreisch un teils im Saaland - der Akut (á) fä "helle", un der Gravis (à) fä "dunggle" Vokale. Außerdemm wärd regional des "oa" verwendt un ganz selde des eme nasale Vokal nochgschdellde "ñ". Waaschoints schdell isch bei Gelejeheit emol di Schreibweise wus gibt iwwersischtlisch in eme Adiggel zamme. Isch ded nach paa Johr Pälzische WP un Experimende jedenfalls kä naie verwirrende Zeische mehr eifihre, wu sisch dem Leser net ubedingt erschließe un s Lese eher erschwere.
Unnersuchunge iwwer di Schwierischkeide un es Verschdändnis vum Dialegd-Lese wärds net gewwe. Intressant wärs schun. Des wärd ma awwer hegschdens iwwer Riggmeldunge vun de Leser erfahre. Odder ma mißt selwer mol - "offline" - in Test mit e paa ubedarfte Leser mache. Mit de Mißverschdändnisse mit gleischklingende Wärter, des is mir bsunners ufgfalle, wie isch des Lemma "Fasnachtsfaier" erschdellt hab. Obwohl isch normalerweis des "ei" bevorzug, hawwisch mir vun do åå iwwerlegt, ob isch net die Wärder, wu im Hochdeitsche "eu" entschbresche, wennischens deils mit "ai" umschreib. So vermeid isch mehrere Iwwerschneidunge. Awwer des isch dann bloß in moine Texte so, weil jo jeder frei entscheide kann. Villeischt awwer kumme di Leit net so schnell uf di falsche Schbur, wie wann isch de Adiggel mit "Fasnachtsfeier" iwwerschriwwe hätt (Des is halt aa e extremes Beischbiel). --Melibokus (Diskussion) 17:24, 3. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Eweso wie isch de Vasuch do alles uffs "ai" oizuschweere schleschd gfunne kabd hab, fendischs eweso schleschd, wonns jeds s'"ei" zu soi hod.
Um die Baischbiel uffzugraife, baide Sondazaische babbl isch persenlisch ned "Rhåifränggische" odda "Frånkreisch", des dud fuaschba glinge. Donn schun eja "Frɔ̃ngraisch". Do schoindma awa die Froch zu soi, ob so Sondazaische de Laid a so bkonnd sinn, dasse iwwahaubd gnumme werre solln, odda obmas ned bessa mid bkonde Zaische umschraiwe dud. Alla "Frongraisch" schdadd "Frɔ̃ngraisch". Im Addigl Woʳms isch a noch e Meschlischkaid gnumme worre, um wie isch deng'g s'schdumme "r" auszudrigge.
Fa ä Ausschbroch deng'g isch a s'brauchs blos ä Aad s'zu schraiwe. Solɔ̃ng Ausschbroche un Schraiwbwais ned glaa innem Weadabuch schdeje dun, ded isch saache, dassdes owische Baischbiel - Werder, Wärder, Wäada, Wädda - als vaschiedeni Ausschbroche geldn un blaiwe kenn'n. Egal d'wivield Audoa s'gschriwwe kabd hod.--Manuae@ 19:16, 3. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Jo, des "ai" muß ma so losse, wus so gschriwwe is. Isch hab bloß was dageje, wann immer noch auf em "ai" beschdanne wärd, weils außer mia noch annare Audore gibt, wu offensischtlisch liewer "ei" schreiwe un weil des "ei" soviel isch seh di einzigschd Schreibweis vum Pälzische außerhalb vun unsarer WP is.
Gut daß Du Frongreisch so schreibsch, mit dem IPA-Zeische (isch denk, Du mänsch aa di damit verbunnene Ausschbroch). Des zeigt ma nämlisch, daß Du des genauso ausschbrisch wie isch aa. Des sin also kä verschiedene Ausschbroche sondern verschiedene Uffassunge vun da Schreibweis. Da Rhoi is halt noch 200 Johr doch in månscher Hinsischt e Grenz. Mir in da Kurpalz verwenne des å fä di nasale Laude, wu sisch vum a un vum o ableide. In "de Palz" verwendt ma normalerweis kää Sonderzeische un schreibt äfach de normale Vokal. Do weeß ma, daß des vor-eme "n" normalerweis nasaliert wärd. Isch vermut iwwarischens aa bei viele annare Lemmata, wu schdeht "Sounso (aa Sounso)", daß di gleisch Ausschbroch gemänt is. Solong ma s net hert un net mid de IPA Zeische ågibt, weeß ma jo net, wie des genau boim annare Audor klingt. --Melibokus (Diskussion) 23:21, 6. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]
Die Ausschbroch hawisch g'mend un donn hawischs a falsch g'lese uns wead glaisch gbabbld. Midm Weadabuch konns glaara werre, wies wu gbabbld wead. --Manuae@ 07:55, 7. Mai 2013 (CEST)[Beantworten]

Mißt des net "-berch" orrer "-bersch" hääße? Uffem Wenkerbo vun 1887 (zwett Seit Nr. 10) steht "Heidlberch" un sogar noch (wahrscheins noch älderes und heit nimmie gesaates) "-berich". Un der Schullehrer, wu des ausgefillt hat, war vun Heidlberrich. Wònn ich net aus de Weschdpalz wär un schun arich lòng nimmie dort gewee, därichs jò uhnkommendiert ännere. Weil annerschder wie bei "ei" sprecht mer des jò net audomadisch richdich, wòmmer net aus däre Geechend isch. Uff pälzisch! (Gbabbl) 15:25, 18. Abr 2023 (CEST)[Beantworten]

Do wu isch herkum, hoddma Bersch gsachd. Konn awwa soi, dassma haid a Berg sache dud. Do konnda de Melibokus mehr sache, wu den Adigl (isch deng'g mol) uff Kurpelsisch ogfonge hodd. -- Manuae@ 20:27, 18. Abr 2023 (CEST)[Beantworten]