Wåiblumm

Vun Wikipedia
Cardamine pratensis

Bliedeschdand
Syschdematik
Asteride
Unnerklass: Roseähnlische (Rosidae)
Eurosidae II
Ordnung: Kraizbliedleraadische (Brassicales)
Familje: Kraizbliedler (Brassicaceae)
Tribus: Cardamineae
Gaddung: Schaumkraider (Cardamine)
Biologischi Nomenklatur
Cardamine pratensis

L.

En Aurorafalder an Wåiblummebliede
Bodanische Illuschdazion mid Detais
E Frihlingswiss mid Wåiblumme

E Wåiblumm (Cardamine pratensis), is e Plånzeaat aus da Gaddung vun de Schaumkraider (Cardamine) in da Familje vun de Kraizbliedegewägse (Brassicaceae). Die is in weide Deile vun da Nordhalbkuggel verbreidet. Die wägsd uf nährschdoffreische, feischde Wisse, wu se im Frihling mid ihre hell-violedde Bliede oft de Åbligg dominierd.

Beschreiwung[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Di Wåiblumm is e kraudischi Plånz wu aus-are Grundblattrosett 15 bis 40, maximal 60 cm hoch uffrescht wägst. Di Blädder sin gfiedert. Di Bliede sin rosa bis hell lila, selde aa weiß mid-eme Duaschmesser vun bis zu achzäh Millimeder. Je nach da Region bliehe se vum Abril bis zum Juni. Di Same sin zwischem Juni un-em Auguschd reif un hogge in Schode, wu wann se Reif sin uffschbringe un di Same ausschdraie.

Di Wåiblumm un da Knowwlischhedderisch (Alliaria petiolata) sin di haubdsäschlische Nahrungsplanze vun de Rauwe vun de Aurorafalder (Anthocharis cardamines). Di Falder selwer dringge aa gern de Negda. Di Laafe vun de Wisseschaumzikade lewe newa annare kraudische Planze aa an da Wåiblumm. Die umgewwe sisch zm Schutz mid eme Schaum aus Eiweiß un Lufd. Vun sellem Schaum kumme waaschoints di Name Guggugsspeuzich, Schbuggraud un Wisseschaumkraut

Verwendung[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Di junge Blädder kenne vor der Bliedezeit gesse werre. Ma verwend se in Salade, Kraidersubbe, als Gewärz fä Bibbeleskäs un Frischkäs un in Sooße.

Medizinische Wirgschdoffe vun da Wåiblumm sin Sempftgkikoside, Bidderschdoffe un Vidamin C. Wåiblummeeel verwendt ma fä Crem fä beåschbruchde un druggische Händ. In da Volgsmedizin werd Wåiblummetee geje Rhaima un ånnare Schmätze ågewendt un regd di Agdividäd vun de Niere un da Lewwer åå. Doher kummt da Name Bettpisserle.

Name[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Palz[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Bauaremädel, Bodemnächelche, Gugguggsblumm, Fleeschblumm, Hausanstreicher, Nächelche, Oschderblumm, Perdsblumm, Schbuggraud (Rhåihesse), Storcheblumm, Storchemillich, Wissenächelche, Wisseschaumkraut

Sidhesse, Kurpalz[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Bettpisserle, Flaaschblumm, Flaaschgäwwelsche, Flaaschros, Gugguggsblum, Gugguggsspeuzich, Kälwerblum, Millischgraud, Schneefleggsche, Storchblum, Storchschnawwel, Storchebääche, Storchsblum, Wissenejelsche, Woiblum

Bedaidung vun de Name[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

E paa Name sin owwe im Texd schun erklärd. In de Dialegd-Werderbischer in Deitschland fehle normalerweis etymologische Ågawe. S Schweizerische Idiotikon awwer gibt Erklärunge: Di Name Flaaschblumm, Fleeschblumm usw. kumme vun da flaaschrode Faab[1]. De Name Guggugsblumm hawwe Plånze, wu im Frihjohr bliehe, wann da Guggugg s erschdemol rufd[2] un di Name mid Storch- weil se bliehe, wann di Sterch zuriggkumme[3]. Name mid -nächelche un -nejelsche schdehe fä nagglfärmische Bliede[4]

Da wisseschafdlische Name Cardamine pratensis kummt vum grieschische kardamon fä Gadekresse un em ladeinische pratensis, uf Wisse wagsend.

Woiblum[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

E Woiblum kånn je nach Gejend aa folgendes soi:

  • Kraichgau: Syringa (Flieder)
  • Ourewald: Syringa (Flieder), Hesperis matronalis (Gemeine Nachtviole)
  • Rhåihesse: Colchicum autumnale (Herbstzeitlose)
  • Palz: Syringa (Flieder), Hyacinthus orientalis (Gartenhyazinthe), Muscari neglectum (Traubenhyazinthe), Helleborus niger (Christrose), Corydalis cava (Lerchensporn), Dianthus plumarius (Federnelke)

Quelle[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Plånzename[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Änzlnochweis[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

  1. Schweizerisches Idiotikon (digital), Lemma Fleischbluemen
  2. Schweizerisches Idiotikon (digital), Lemma Guggūbluemen
  3. Schweizerisches Idiotikon (digital), Lemma Storchenbluemen
  4. Schweizerisches Idiotikon (digital), Lemma Lemma Nägeli